Trends en ontwikkelingen

Mensen die zich vrijwillig inzetten, voelen zich betrokken bij de organisatie. Door de dialoog met de vrijwilligers goed te organiseren kan deze betrokkenheid nog beter benut worden. Welke vorm van medezeggenschap het beste bij een organisatie past, hangt af van verschillende factoren: de kenmerken van de organisatie, eigenschappen van de vrijwilligers, de gewenste mate van medezeggenschap en de onderwerpen waarbij de organisatie inbreng van vrijwilligers wil. En minstens zo belangrijk: wat willen de vrijwilligers zelf? Ook een belangrijke vraag is wat de organisatie met de inspraak van vrijwilligers wil bereiken. De mate van inbreng van vrijwilligers kan variëren van mee weten - mee denken - mee praten - mee beslissen tot beslissen. Vormen van medezeggenschap kunnen zijn: deelname aan overleggen, een zetel in de medezeggenschapsraad tot een eigen vrijwilligersraad. Op de website van NOV staat meer informatie over medezeggenschap van vrijwilligers.

Werven van vrijwilligers is een continue proces. Alleen al omdat er vaak ook sprake is van continue verloop in het vrijwilligersbestand. Behoud van vrijwilligers is echter nog belangrijker. Om vrijwilligers te behouden is waarderen, stimuleren en motiveren belangrijk. Wat kunt u doen om uw vrijwilligers te motiveren? Geef de vrijwilliger persoonlijke aandacht. Informeer eens hoe het met hem/haar gaat. Stuur een kaartje bij verjaardagen. Zorg voor een attentie met bijvoorbeeld kerst. Organiseer 1x per jaar een gezellige bijeenkomst voor de vrijwilligers. Zo zien ze elkaar, kunnen wat van elkaar opsteken en hebben het gevoel bij een groep te horen. Zorg voor een gezamenlijk en/of individueel overlegmoment. Zorg dat de vrijwilliger hierdoor zijn idee�n en wensen in kan brengen. Bekijk regelmatig (jaarlijks) met de vrijwilliger of diens takenpakket nog naar wens is. Wil de vrijwilliger nieuwe ervaringen opdoen? Zorg dat iedereen op de goede plek zit. Zorg voor voldoende werkzaamheden en duidelijkheid over die werkzaamheden. Niets is zo frustreren wanneer de vrijwilliger niet weet wat hij kan doen of niets te doen heeft. Kom afspraken en beloften na, ook ten aanzien van de inhoud van het takenpakket. Zorg voor voldoende begeleiding. Vrijwilligers moeten in ieder geval altijd bij iemand terecht kunnen met hun vragen. Neem de vrijwilliger serieus, dus ook zijn inbreng. Zorg dat je zelf enthousiast bent over je werk en de organisatie, anders kun je dat ook niet over brengen. Uit je waardering, laat een vrijwilliger weten dat je zijn werk goed vindt. Noem in je publicaties het belang van vrijwilligers voor de organisatie. Informeer vrijwilligers tijdig over ontwikkelingen. Het is heel vervelend om via via van veranderingen op de hoogte gesteld te worden. Daarmee wordt je niet serieus genomen. Laat vrijwilligers mee praten en luister naar hun ideeën.

Vrijwilligers zijn er in alle soorten en maten. Motieven van mensen om vrijwilligerswerk te doen kunnen enorm verschillend zijn, afhankelijk van leeftijd, achtergrond en leefsituatie van de persoon. Wat mensen willen ontwikkelen of terug krijgen uit het vrijwilligerswerk dat zij doen is dus ook verschillend. Je kunt vrijwilligerswerk doen om je maatschappelijke idealen te realiseren, om anderen te helpen of om jezelf te ontwikkelen. Een jongere gebruikt vrijwilligerswerk om ervaring op te doen, een werkloze wil wellicht zijn network vergroten en doet vrijwilligerswerk als opstap naar betaald werk. Tot slot hebben we dan ook nog te maken met vrijwilligers die “verplicht” vrijwilligerswerk moeten doen. Opgelegd door bv een uitkeringsinstantie, gemeente, bedrijf of opleiding. Vrijwillige vrijwilligers Onderscheid in: Vaste vrijwilliger: loyaal en betrouwbaar De vaste vrijwilliger is eigenlijk vaak een “oude” vrijwilliger die zich voor langere tijd verbindt aan een vrijwillige taak. Hij/zij is betrouwbaar, houdt zich aan afspraken en is een steunpilaar voor de organisatie. Projectvrijwilliger: korte projecten, brede interesse De projectvrijwilliger heeft een brede interesse en wil zich graag inzetten voor een afgebakende klus met een kop en een staart en duidelijk resultaat. Na afloop van het project gaat hij/zij op zoek naar een volgende uitdaging. Expertvrijwilliger: inzet van ervaring tijdens of na je loopbaan Deze vrijwilliger heeft in zijn professionele loopbaan veel ervaring opgedaan en wil deze graag delen, met name ook na zijn pensionering. Deze vrijwilligers zoeken geen vaste klus in de vacaturebank maar brengen hun cv langs en vragen maatwerk. Werkende vrijwilliger: vrijwilligerswerk naast je werk Mensen die naast hun betaalde baan iets zinvols willen betekenen voor de maatschappij en binnen de mogelijkheden en beperkte tijd die zij hebben graag hun steentje bijdragen. Vaak in de vorm van een deeltaak zonder teveel verantwoordelijkheden. Betrokken vrijwilliger: ouders, leden etc in verenigingen, scholen, kerken Veel vrijwilligers zijn actief in verenigingen, op scholen, in kerken etc. Vanuit betrokkenheid bij hun kinderen, de vereniging of hun geloof zetten zij zich in voor de organisatie. Zij hebben een direct belang om de organisatie te ondersteunen dmv vrijwillige inzet. Ondernemende vrijwilliger: sociale ondernemingen, buurtinitiatieven Deze vrijwilliger start een eigen initiatief of organisatie. Hij(of zij) organiseert bijvoorbeeld een marathon voor een goed doel of begint (samen met anderen) een energiecollectief of een buurtwacht. Vrijwilligerswerk met een doel of een verplicht karakter Werkzoekende vrijwilliger Voor dit type vrijwilligers is vrijwilligerswerk een middel om de kans op betaald werk te vergroten. Vrijwilligerswerk maakt het mogelijk om ervaring op te doen, je kennis in te zetten en te vergroten en je network uit te breiden. Hiermee hebben deze vrijwilligers meer kans op het vinden van betaalde arbeid. Re-integrerende vrijwilliger Dit kan bijvoorbeeld iemand zijn die na een periode van zorg voor kinderen, ouders of partner, wil terugkeren naar de arbeidsmarkt. Of iemand die door chronische of psychische ziekte al lang niet meer aan het arbeidsproces heeft deelgenomen. Door iets buitenhuis te doen, kan de vrijwilliger ervaring opdoen, wennen aan regelmaat, aan het functioneren in een organisatie, enzovoort. Iemand kan zelf dit initiatief nemen, bijvoorbeeld om het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen terug te winnen. Maar het kan ook een vrijwilliger zijn die door een uitkeringsinstantie gestimuleerd of verplicht wordt om vrijwilligerswerk te verrichten als tegenprestatie voor een uitkering. Inburgeraar Deze vrijwilliger behoort tot de zogeheten nieuwe Nederlanders. Door vrijwilligerswerk te doen kan hij(of zij) contacten leggen en zich de Nederlandse taal, cultuur, normen en waarden eigen maken. Deze vrijwilligers kunnen sterk verschillen in opleidingsniveau en culturele achtergrond. Ze kunnen afkomstig zijn uit culturen die veel overeenkomsten hebben met de westerse cultuur, maar ook uit landen die wat betreft cultuur, waarden en normen sterk afwijken. Rugzakker Dit is het type vrijwilliger dat dagopvang en een zinvolle dagbesteding nodig heeft. Als gevolg van het bezuinigingsbeleid van de overheid op dagopvang en sociale werkvoorziening komen steeds meer kwetsbare mensen thuis te zitten. Afgezien van het feit dat deze vrijwilliger beperkt inzetbaar is, heeft hij(of zij) vaak intensieve begeleiding nodig. Niet alleen tijdens de inwerkperiode, maar ook structureel. Het kan gaan om iemand met een verstandelijke of lichamelijke beperking, maar ook om iemand met psychische problemen. Taakstraffer Deze vrijwilliger werkt gedurende een door de rechter opgelegde periode bij een vrijwilligersorganisatie. Alternatieve straffen worden steeds vaker ingezet als middel tot heropvoeding. Rechters proberen de plaats van tewerkstelling te combineren met de interesse van de delinquent of een plek uit te zoeken waar hij(of zij) iets leert en met de effecten van zijn gedrag wordt geconfronteerd. Maatschappelijke stagiaire Steeds meer scholieren en studenten krijgen de mogelijkheid om vrijwilligerswerk te doen tijdens hun studie. Het doel van deze stage is jongeren kennis te laten maken met vrijwilligerswerk en daar ook een bijdrage aan te leveren. Deze stagiaires worden veelal ingezet bij bestaande activiteiten. Daarnaast zijn er steeds meer studenten van het mbo en hbo die vrijwilligerswerk gaan doen. Enerzijds omdat kennismaken met vrijwilligerswerk goed aansluit bij bepaalde opleidingen, anderzijds omdat jonge mensen werkervaring kunnen opdoen. Veel studenten doen vrijwilligerswerk tijdens hun studie. Bedrijfsvrijwilliger In het kader van maatschappelijk betrokken ondernemen vragen bedrijven hun medewerkers soms om vrijwilligerswerk te verrichten. De bedrijfsvrijwilliger werkt mee aan een project voor een beperkte (afgebakende) periode. Het gaat hier dus niet om traditionele sponsoring in de vorm van een financiële bijdrage of het beschikbaar stellen of uitlenen van fysieke middelen maar om een bijdrage in natura; in arbeidskracht. Het bedrijf verwerft daarmee een positief maatschappelijk imago.